Periferik Arter (Atar Damar) Hastalığı Nedir?

Periferik arter hastalığı (PAD), vücudun kalp dışındaki atardamarların daralması veya tıkanması sonucu meydana gelir. Genellikle bacaklarda, karın damarlarında ve boyun damarlarında görülür ve kan dolaşımını kısıtlayarak kaslara ve diğer dokulara yeterince oksijen taşınmasını engeller. PAD, sıklıkla ateroskleroz adı verilen ve damar duvarlarında yağ, kalsiyum ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan bir durumdan kaynaklanır. Bu birikintiler kan akışını engeller, ağrıya, morluğa, soğukluğa ve diğer belirtilere yol açar.

Periferik Arter Hastalığının Önemi Nedir?

PAD sadece bacakları etkileyen bir sorun olarak görülmemelidir. Bacaklardaki arterlerde tıkanıklık varsa, genellikle kalbi ve beynin besleyen arterlerde de sorunlar olabilir. Bu nedenle PAD, kalp krizi ve felç riskini artıran bir göstergedir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurabilir, komplikasyonları önleyebilir ve yaşam kalitesini yükseltebilir.

Periferik Arter Hastalığı İçin Kimler Risk Altındadır?

PAD için risk faktörleri şunlardır:

• Sigara içmek: Sigara kullanımı damar duvarlarına zarar vererek PAD riskini önemli ölçüde artırır.
• Diyabet: Yüksek kan şekeri seviyeleri damar duvarlarını etkileyerek atardamarlarda daralmaya neden olabilir.
• Yüksek tansiyon: Yüksek kan basıncı, damarların yapısında değişikliklere yol açarak PAD riskini artırır.
• Yüksek kolesterol: LDL (kötü) kolesterol seviyelerinin yüksek olması, damar tıkanıklığına neden olur.
• Yaş: 50 yaşın üzerindeki bireylerde PAD riski artmaktadır.
• Genetik yatkınlık: Ailede PAD veya benzer damar hastalıkları öyküsü olan kişiler daha fazla risk altındadır.

Periferik Arter Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

PAD genellikle erken aşamalarda belirgin semptomlar göstermez. Ancak ilerledikçe şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Bacaklarda ağrı ve kramp: Özellikle yürüyüş sırasında veya egzersizle ortaya çıkan ağrı ve kramplar en yaygın belirtidir.
• Bacaklarda soğukluk hissi: Kan dolaşımının azalması nedeniyle bacaklarda soğuma hissi yaşanabilir.
• Yaraların geç iyileşmesi: Kan dolaşımının kısıtlanması, bacaklardaki yaraların iyileşmesini geciktirebilir.
• Cilt değişiklikleri: Bacaklardaki cilt renginde değişiklikler, solukluk veya mavilik gibi belirtiler olabilir.
• Kas zayıflığı: Yeterli kan akışı sağlanamadığı için bacak kaslarında zayıflık görülebilir.

Periferik Arter Hastalığının Tedavisi Nedir?

PAD tedavisi genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerektiğinde cerrahi müdahaleleri içerir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sigara bırakma, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme tedavinin ilk aşamalarıdır.
• İlaç tedavisi: Kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücü ilaçlar ve yüksek tansiyonu kontrol altına alan ilaçlar kan şekerini düzenleyici ilaçlar kullanılabilir.
• Egzersiz programları: Özellikle yürüyüş programları, kan akışını teşvik eder ve bacak ağrılarını azaltabilir.

Periferik Arter Hastalığında Cerrahi Seçenekler Nelerdir?

PAD’ın ilerleyen durumlarında cerrahi müdahaleler gerekebilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Periferik anjioplasti ve stentleme: Tıkanıklığın olduğu damarın içine balon yerleştirilerek genişletilir ve gerekirse stent (destekleyici tel örgü) yerleştirilir.
• Bypass cerrahisi: Tıkanıklığın olduğu bölgenin etrafından dolaşacak şekilde yeni bir damar yolu oluşturulur.
• Endarterektomi: Damar duvarındaki plakların temizlenmesi işlemidir.

Periferik Arter Hastalığı Belirtilerine Sahip Olan Kişiler Ne Yapmalıdır?

Eğer PAD belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, bir sağlık profesyoneline danışmalısınız. Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesini engelleyebilir ve komplikasyon riskini azaltır. Düzenli olarak tansiyon, kolesterol ve kan şekeri seviyelerinizi kontrol ettirmeniz, PAD riskinizi yönetmede önemli bir adımdır.

Periferik Anjiografi Nedir?

Periferik anjiografi, PAD tanısı koymak için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Bu işlem sırasında damarlara kontrast madde enjekte edilerek, arterlerin detaylı görüntüleri alınır. Böylece damarlardaki daralma ve tıkanıklıklar tespit edilir.

Periferik Anjiografi Öncesi Hazırlık Nasıldır?

Periferik anjiografi öncesinde hastaların aç kalmaları gerekebilir. İşlemden önce kan testleri yapılır ve bazı ilaçların kullanımına ara verilmesi istenebilir. Hastanın anjiografi öncesi doktorunun talimatlarına tam olarak uyması, işlem sırasında ve sonrasında rahatlık sağlamaya yardımcı olur.

Periferik Anjioplasti Nasıl Yapılır?

Periferik anjioplasti, damar tıkanıklığını gidermek amacıyla yapılan minimal invaziv bir işlemdir. Bu işlemde, bir kateter aracılığıyla tıkalı damara küçük bir balon gönderilir. Balon, damar içinde şişirilerek tıkanıklığı açar. Gerektiğinde bir stent yerleştirilerek damar açıklığı kalıcı hale getirilebilir. Anjioplasti, bacaklardaki kan akışını düzelterek ağrıyı azaltır ve yaşam kalitesini artırır.